Zjawisko cz. 3

Rdza, w którą się zamienia w wilgotnym powietrzu żelazo, nie jest już żelazem; również i glina, tworząca się przy wietrzeniu kamienia, zwanego skaleniem, nie jest już tym kamieniem. Gdy wino trzymamy przez czas dłuższy w źle zakorkowanej butelce, kwaśnieje ono, zamieniając się w ocet, który już nie jest winem. Zjawiska, przy których materia się śmienia, nazywamy zjawiskami chemicznymi; badaniem ich zajmuje się chemia. Często, zjawiskom chemicznym towarzyszą fizyczne lub odwrotnie: gdy drzewo, czy stearyna się pali, zmienia się nie tylko ich materia, co stanowi zjawisko chemiczne, lecz jednocześnie wydziela się ciepło i światło – zjawiska fizyczne; gdy drzewo lub parę wodną, albo sól Bertoleta silnie ogrzejemy, rozpadną się one na inne rodzaje materii. Istota zjawisk. Ponieważ krążenie księżyca, czy ziemi, bieg wody w rzece, spadek ciała i t. p., są to różnego rodzaju ruchy, zmiana objętości, postaci czy stanu ciała to również ruchy, ponieważ dźwięk, ciepło, czy światło, wychodząc z miejsca, w którym powstały, rozchodzą się w przestrzeni, elektryczność przebiega po drucie i t. d., przeto każde zjawisko w istocie swej polega na ruchu lub na jego śmianie.