Uwagi nad związkami chlorowców z wodorem cz. 5

W wyrażeniu tym równe kwadraty oznaczają równe objętości gazów, zmierzone w normalnych warunkach, prostokąt oznacza dwa razy większą (w norm war.) objętość utworzonego związku, znak dodawania wyraża połączenie się gazów, a związek piszemy po znaku równości. Za jednostkę objętości możemy wziąć jakąkolwiek miarę sześcienną – zgódźmy się na przyjęcie 1000 centymetrów sześciennych, czyli jednego litra objętość obowiązującą nas we wszystkich dalszych wywodach.

Powyższych danych nie możemy w sposób doświadczalny sprawdzić na fluorowodorze z powodu znanych nam już własności tego ciała. Mamy jednak wszelkie prawo z zachowania się fluorowodoru we wszystkich zjawiskach wnioskować, że i jego tworzenie się z pierwiastków i rozkład na fluor i wodór może być wyrażony przez takież same kwadraty i prostokąty.

Cztery chlorowce łączą się zatem wszystkie w jednakowy sposób z wodorem w tom znaczeniu, że do związku wstępują równo objętości wodoru i chlorowca (w stanie lotnym), a objętość utworzonego związku jest równa sumie objętości pierwiastków.

Rozszerzając podobne badanie do innych pierwiastków, przekonano się, że wszystkie one łączą się między sobą w pewnych określonych stosunkach co do objętości, zmierzonych w stanie gazu albo pary, a również – że ich związki rozkładają się na określone objętości pierwiastków i na koniec, że zjawiska podstawienia jednych pierwiastków za drugie odbywają się także w stosunkach określonymi objętości. Możemy zatem wygłosić prawo:

„Zjawiska połączenia, rozkładu, podstawienia (i podwójnej wymiany) odbywają się w stosunkach ściśle określonych objętości ciał w stanie lotnym“.