Termometr cz. 5

Znając ciepło właściwe danego ciała i temperaturę, do jakiej pewna jego masa ogrzaną została, łatwo obliczyć ilość ciepła, jaką przy tym otrzymało. Jeżeli np.- 10 kg żelaza ogrzaliśmy o 150°, to otrzymało ono 10x150x0,10=150 kalorii. Znając znów masę ciała, jego temperaturę i badając, o ile stopni może ono ogrzać 1 kg wody, do której to ciało wpuścimy, łatwo obliczyć, jaką miało ilość ciepła i jakie jest jego ciepło właściwe. Do oznaczenia ciepła właściwego i ilości ciepła, używane są przyrządy (oparte najczęściej na tym, jaką ilość lodu, może dane ciało stopić), które nazywamy kalorymetrami.

Przewodnictwo ciepła. Włożywszy koniec pręta żelaznego w ogień, odczujemy po pewnym czasie, że i drugi jego koniec, trzymany w ręku, rozgrzewa się. Oczywiście, ciepło przechodzi wzdłuż pręta. Taki sposób szerzenia się ciepła, przez ciało, nazywamy przewodnictwem ciepła. Gdybyśmy tak samo potrzymali w płomieniu koniec kija drewnianego, nawet krótkiego łuczywka (zapałka), nie odczujemy wcale ciepła na drugim końcu. Żelazo więc przeprowadza ciepło dobrze, drzewo – źle. Stąd odróżniamy pomiędzy rozmaitymi materiałami dobre i złe przewodniki ciepła.

Do najlepszych przewodników należą kruszce (metale), zwłaszcza srebro i miedź, następnie glin, cynk, mosiądz, dalej żelazo kute, stal, cyna, ołów, rtęć. Do średnich przewodników należy: woda, marmur, łupek i inne kamienie, a także szkło, porcelana, węgiel.