Nauka chemii cz. 12

Jeżeli ogrzewamy ciało stałe, to pewna część ciepła nie przejawia się przez silniejsze jego ogrzanie, lecz zostaje użyta na wzmożenie ruchu cząsteczek. Dla obszerniejszych ruchów cząsteczki potrzebują większej przestrzeni i objętość ciała stałego się powiększa. Zjawisko to zwie się rozszerzalnością, a liczbę, która wyraża zmianę objętości, jakiej ulega jednostka miary sześciennej danego ciała pod wpływem zmiany temperatury o 1 stopień Celsjusza, nazywamy współczynnikiem rozszerzalności sześciennej.

Dla żelaza np. wielkość ta wyraża się przez liczbę 0,00008541, dla miedzi – przez 0,000057504, dla srebra – przez 0,000062478. Jak z tych przykładów widzimy, współczynnik rozszerzalności dla rozmaitych ciał stałych jest rozmaity i w ogóle wyraża się przez liczby niewielkie. Dodać należy, że rozszerzalność ciał stałych jest nieprawidłowa w tym znaczeniu, że jej współczynniki zmieniają się w różnych temperaturach. Powyższe uwagi w całości stosują się do cieczy, tą jedynie różnicą, że współczynniki rozszerzalności tych ostatnich są w ogólności większe, aniżeli ciał stałych. Gazy, przeciwnie, wszystkie rozszerzają się jednostajnie wobec jednakowych zmian temp., a współczynnik rozszerzalności wszystkich ciał lotnych.